door: mr. Susan Schaeffer op 16 januari 2025
Minister van Hijum van SZW heeft een reactie gegeven op een (op eigen initiatief opgesteld) advies van de Adviesraad Migratie.
Het kabinet wil de kennismigrantenregeling verder aanscherpen. Het kabinet verwijst daarbij naar het gericht en selectief arbeidsmigratebeleid met maatregelen, zoals aangekondigd in het Regeerprogramma en de Kamerbrief over een selectiever en gerichter arbeidsmigratebeleid van november 2024.
Adviesraad: brede welvaartstoets bij arbeidsmigratie
In het advies ‘Afgewogen arbeidsmigrae. Gericht arbeidsmigratiebeleid voor brede welvaart’ pleit de Adviesraad Migratie voor een nieuwe visie op arbeidsmigratie. De huidige arbeidsmigratie is volgens de Adviesraad vooral voordelig voor werkgevers, maar draagt niet bij aan de welvaart. Arbeidsmigratie heeft ook negatieve gevolgen voor de maatschappij, zoals een toenemende druk op huisvesting. Daarnaast zijn er hardnekkige misstanden rond arbeidsmigrate. Verder is het arbeidsmigratiebeleid volgens de Adviesraad sterk versnipperd, is er weinig samenhang en is het niet toekomstgericht genoeg.
In het advies verbindt de raad het migratiebeleid aan ‘brede welvaart’, dat wil zeggen de economische, maatschappelijke en ecologische gevolgen van de migratie. Het gaat om de gevolgen in Nederland, maar ook die in het land van herkomst van de migranten.
De Adviesraad laat op drie terreinen zien, hoe dit arbeidsmigratiebeleid eruit kan zien:
1. het vaststellen van bandbreedtes voor de omvang van arbeidsmigratie naar Nederland;
2. het beoordelen van aanvragen voor een verblijfsvergunning voor werk van mensenvan buiten de EU (direct arbeidsmigratiebeleid);
3. het beïnvloeden van arbeidsmigratie via onder meer economisch structuurbeleid en arbeidsmarktbeleid (indirect arbeidsmigratiebeleid).Om één en ander in de praktijk te brengen stelt de Adviesraad voor om een Adviescommissie op te stellen die indicatoren voor brede welvaart vaststelt en weegt.
Bandbreedte voor arbeidsmigratie
De Adviesraad adviseert om bandbreedtes te hanteren voor het (neo) aantal arbeidsmigranten waarnaar Nederland de komende decennia zou moeten streven. Het kabinet onderzoekt, onder andere met het IBO Arbeidsmigratie en het gevraagde SER-advies over arbeidsmigratie , zorgvuldig welke afwegingen, kansen en risico’s het vaststellen van meerjarige bandbreedtes voor arbeidsmigratie omvat. Verder wacht het een debat over demografie en de moe-Bikker over bandbreedtes af.
Brede welvaartstoets voor arbeidsmigranten van buiten de EU
De Adviesraad stelt een toets voor om arbeidsmigranten van buiten Europa toe te laten op basis van hun bijdrage aan brede welvaart. De toets kent twee stappen. Eerst wordt getoetst of het werk dat de arbeidsmigrant gaat doen, posief bijdraagt aan brede welvaart. Er worden punten toegekend op de drie dimensies van brede welvaart: economie, ecologie en samenleving. Als de totaalscore boven een bepaalde grens uitkomt, worden in de tweede stap de effecten van de komst van de migrant op brede welvaart getoetst (los van het werk). Denk aan punten voor het gebruik van woonruimte en de kennis van de Nederlandse taal.
Het kabinet geeft aan dat het hierin een andere keuze maakt. De invoering van een brede welvaartstoets met een puntensysteem zou betekenen dat het onderscheid tussen de standaardprocedure (inclusief de arbeidsmarkttoets) van de Wav en de kennismigrantenregeling vervalt.
Het kabinet wil inzetten op andere maatregelen om de arbeidsmarktkrapte aan te pakken, met een toets op ‘prioriteit genietend aanbod’, waarmee voorrang wordt gegeven aan werkzoekenden uit Nederland en de EU/EER. De kennismigrantenregeling wordt verder aangescherpt.
Indirect arbeidsmigraebeleid
De Adviesraad adviseert verder om ook in andere beleidsterreinen rekening te houden met de gevolgen van arbeidsmigratie van binnen en buiten de EU, zoals het economische structuurbeleid en het arbeidsmarktbeleid. De regering gee aan dat het hier al mee bezig is, onder meer verwijzend naar het IBO Arbeidsmigratie en het gevraagde SER-advies. Het kabinet verwijst ook naar het afwegingskader voor nieuwe bedrijvigheid. Het wil ook de effecten van nieuwe bedrijfsacviteiten op arbeidsmigratie explicieter opnemen in het vestigingsbeleid.Verder wil het kabinet onderzoeken hoe (fiscale) regelingen ingrijpen op de vraag naar arbeid en de inzet van arbeidsmigranten. Samen met sectoren wil het werken aan een productiviteitsagenda. Hierbij wil het kabinet bevorderen dat ondernemingen innoveren en investeren in productiviteitsverhogende technologie.
De Adviesraad noemt ook als aandachtspunt dat het gebruik van flexibele arbeidsrelaties wordt beperkt tot tijdelijke werkzaamheden. Het kabinet verwijst naar het huidige arbeidsmarktbeleid, waaronder het wetsvoorstel Meer zekerheid flexwerkers. Verder verwijst het naar de maatregel die moet waarborgen dat terbeschikkingstelling van arbeid naar dezelfde inlenende onderneming tijdelijk is.
Adviescommissie migraebeleid
Gezien de keuzes ziet het kabinet ook geen noodzaak om een Adviescommissie in te stellen. Het verwijst opnieuw naar het genoemde IBO en SER-advies. Op basis van de uitkomsten van deze trajecten wil de regering richtinggevende keuzes maken, met de brede welvaart in het oog.
Bron: Brightmine 05-02-2025
https://www.rijksoverheid.nl/regering/regeerprogramma
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2024/11/14/kamerbrief-naar-een-selectiever-en-gerichter-arbeidsmigratiebeleid
https://www.adviesraadmigrae.nl/publicaes/publicaes/2024/09/10/adviesrapport-afgewogen-arbeidsmigratie
https://www.rijksfinancien.nl/miljoenennota/2025/bijlage/3096323
https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/adviesaanvragen/gerichte-arbeidsmigratie.pdf
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2024Z13299&did=2024D32522